NASA’nın Perseverance roveri, Mars yüzeyindeki en önemli araştırma alanlarından biri olan Jezero Krateri’nde önemli bir keşfe imza atmıştı. Neretva Vadisi adlı muhtemel eski bir nehir yatağında bulunan ve 3,2 ila 3,8 milyar yıl önce oluşmuş bir kayadan 2024 Temmuz’unda bir örnek almıştı. Kaya içindeki bazı lekeler ise bizlere Dünya’daki benzer kayalarda bulunan yaşam örneklerini anımsatmıştı. Roverin yaptığı birtakım analizler sonucundaysa birkaç biyobelirteçe rastlanmıştı. Bu durum, bazı kesimler tarafından yaşamın izleri bulundu olarak yorumlansa da bazı kesimler daha erken yorumunda bulunmuştu. Bulgularsa Nature dergisinde yayımlanmıştı. İşte bu nedenle Perseverance’ın burada aldığı Sapphire Canyon adlı kaya örneği büyük bir bilimsel heyecan yarattı.
Taşın öne çıkan en önemli özelliği, porselen benzeri açık koyu lekeler ile küçük leopar lekeler benzeri nodüller bulunması. Bu lekelere ait spektrometrik veriler, bu lekeler ve çevrelerinde farklı kimyasal bileşenlerin olduğunu gösterdi. Özellikle demir-fosfat ve demir-sülfür fazları ile organik karbon ilişkilerinin izlenebileceğini ortaya koymaktaydı. Bu tür mineraller Dünya’da genellikle nehir ve çamur yataklarında bulunup, mikro bakteriyel süreçler sonucu oluşmakta. Bu somut görüntünün ortaya koyduğu kimyasal kombinasyon, önceden Mars’ta yaşamın mikro bakteriyel düzeyde başlamış ve bitmiş olabileceği konusunda önemli.
NASA yaptığı açıklamada, mevcut örnek için bir yıllık bir araştırmanın sonunda bu örneği açıklayacak başka bir çözüm bulamadık dedi. Bu ifadeyle biyolojik kökenli açıklamanın muhtemelen en güçlü açıklama olduğunu kabul ettiler. Ancak aynı zamanda, kesin bir sonuç için Dünya’daki laboratuvarlarda yapılacak ileri analizlere ihtiyaç olduğunu da vurguladı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın mevcut dönemdeki bütçe teklifiyse, NASA’nın Mars’tan örnek getirme görevini iptal edecek. Bir süredir de NASA’nın bütçesi mevcut küresel krizlerden ötürü epey indirildi. NASA Geçici Yöneticisi Sean Duffy, “Bütçelerimize bakacağız, zamanlamamıza bakacağız, parayı nasıl daha iyi harcayacağımıza ve örnekleri daha hızlı geri alabilmek için hangi teknolojiye sahip olduğumuza bakacağız” ifadesini kullandı.
Kaynaklar
- Chang, A. (2025, September 10). NASA rover finds potential sign of ancient life in Martian rocks. Reuters. https://www.reuters.com/science/nasa-rover-finds-potential-sign-ancient-life-martian-rocks-2025-09-10/ (Son Erişim Tarihi: 10.09.2025)
- EarthSky. (2025, September 10). NASA says Mars rock may hold potential biosignature. EarthSky. https://earthsky.org/space/nasa-says-mars-rock-potential-biosignature-sapphire-canyon-cheyava-falls/ (Son Erişim Tarihi: 10.09.2025)
- Brown, A. J., Caravaca, G., Cardarelli, E. L., Cloutis, E. A., Fairén, A. G., Flannery, D. T., Fornaro, T., Fouchet, T., Garczynski, B., Goméz, F., Hausrath, E. M., Heirwegh, C. M., Herd, C. D. K., Huggett, J. E., Jørgensen, J. L., Lee, S. W., Li, A. Y., Maki, J. N., Mandon, L., Mangold, N., Manrique, J. A., Martínez-Frías, J., Núñez, J. I., O’Neil, L. P., Orenstein, B. J., Phelan, N., Quantin-Nataf, C., Russell, P., Schulte, M. D., Scheller, E., Sharma, S., Shuster, D. L., Srivastava, A., Wogsland, B. V., & Wolf, Z. U. (2025). Redox-driven mineral and organic associations in Jezero Crater, Mars. Nature, 645(1), 332–340. https://doi.org/10.1038/s41586-025-09413-0 (Son Erişim Tarihi: 10.09.2025)